Sosyal, akademik, fiziksel veya psikolojik alanlardan birinde veya birkaçında sorunlar yaşayan çocuğunuzun problemlerinin temelinde; aslında dünyayı sizin algıladığınız kadar kolay algılayamaması ya da  uyaranları doğru ve anlamlı bir şekilde yorumlayamaması olduğunu hiç düşündünüz mü?

 

Dünyayı nasıl algıladığımıza, algıladığımız bu bilgileri nasıl kullanacağımıza ve kullanırken nasıl davranacağımıza duyu bütünleme sürecimiz sonunda karar veririz.

 

Duyu bütünleme;

 

Çevreden gelen uyaranların duyusal organlarımız tarafından algılanması

Merkezi sinir sisteminde bu bilgilerin işlemlenmesi

Bu bilgilere uygun bir cevabın oluşturulması

Bu cevabın (fiziksel, sosyal, akademik ya da psikolojik cevap) harekete geçirilmesi

aşamalarının tamamıdır.

 

Bu sebeple duyu bütünleme fiziksel, sosyal, psikolojik ve akademik gelişimin en önemli parçasıdır.

 

 Fiziksel bir aktivite ile sonuçlanan duyu bütünleme sürecine ait aşağıda verilen örneklerden yola çıkarak, benzer şekilde çocuğunuzun duyu bütünleme sürecinde bir sorun olduğunda; vermesi gereken duygusal, iletişime yönelik ya da öğrenme ile ilgili olan bir cevabı da ayarlamakta sorun yaşıyor olabileceğini unutmayınız.

 

Duyu bütünleme süreci  5 basamaktan oluşmaktadır

Örneğin fiziksel-motor gelişimin duyusal bütünleme sürecinde;

 

1.    Duyusal Kayıt: ‘Kolum bir yere dokunuyor’

2.    Konumlama ve dikkat: ‘Dokunduğum yer çok sıcak’

3.    Yorum: ‘ Kolum yanabilir’

4.    Cevabın organizasyonu: ‘ Kolumu çekmem gerekir’

5.    Cevabın uygulanması: Kolunu çeker

 

şeklinde sıralanır.

 

Herhangi bir aktiviteyi gerçekleştirecek çocuk; ne, nerede, ne  kadar uzakta, ne hızda, ne yönde, sabit mi, hareketli mi gibi soruların cevabını bilmek zorundadır. Bu sorunların herhangi birini cevaplamasına engel olacak duyu bütünleme bozukluğu çocuğun aktiviteyi gerçekleştirmesini engeller ya da zorlaştırır.

Örneğin; çocuğunuza ‘’Çoraplarını giy ‘’ dediğinizde onun bunu yapmakta zorlanması size anlaşılmaz geliyor olabilir. Aslında sizin için yapması çok kolay olan bir eylem onun için ne kadar karmaşık bir bakalım;

 

Çocuğunuzun bu isteğinizi yerine getirmek için;

 

·         Dikkatini size vermesi ve söylediğiniz şeyi duyması,

·         Etrafta olan biten şeylerden dikkatini ayırması,

·         Ondan ne istediğinizi doğru anlaması,

·         Odada, çok sayıdaki obje veya eşya içinden çorapları ayırt ederek  görmesi,

·         Onları giymeye nasıl başlayacağıyla ilgini plan yapması,

·         Vücudunun pozisyonunu ayarlaması,

·         Doğru zamanda kasılıp gevşemeler yaparak çoraba uzanması,

·         Çorabı tutabilmek için parmaklarını iyi kullanması

·         Gücünü iyi ayarlayıp çok sıkı ya da çok gevşek tutmaması,

·         Ellerinin içindeki çorabı ve çorap giydirilen ayağını iyi hissetmesi,

·         Motor planlama yaparak doğru bir şekilde çorabını giymesi

 

gerekiyor . 

Bunlar ona ne yapması gerektiğini sizin söylediğiniz durumlarda beyninde gerçekleşmesi gereken işlemlerden sadece bir kısmı.  Peki ya siz ona sadece birazdan birlikte dışarı çıkacağınızı söyleseydiniz ve ne yapması gerektiğini onun bulmasını bekleseydiniz?  İşte bu onun için çok daha karmaşık bir hal alabilirdi.

 

 

Peki ama neden?

Neden çocuğunuz çok zeki olduğu halde okulda sırada oturmaktan hoşlanmıyor?

Neden arkadaşlarıyla iletişim kurmakta zorlanıyor?

Neden kalem tutmayı yazı yazmayı hiç sevmiyor?

Neden duygusal krizler yaşıyor? 

Neden çok ağır hareket ediyor?

Neden ondan basit bir şey istediğinizde bile yapmak istemiyor?

Neden bir işi yaparken çok daha fazla enerji harcayarak çabuk yoruluyor?

Neden ağzına sürekli bir şeyleri sokuyor?

Neden sürekli elinde bir oyuncak ya da başka bir cisim tutmak istiyor?

Neden söylediklerinizi hiç anlamamış gibi görünüyor? 

Ellerini gözlerinin önünde tutup sallıyor,sürekli el çırpıyor,kendi etrafında dönüyor?

Neden duyduğu kelimeleri sürekli tekrar ediyor?

Neden herşeye çarpıp duruyor?

Ya da neden sürekli evin içinde koşup duruyor?

 

Duyu bütünleme süreci bazen çevresel koşullar ya da genetik faktörlerden dolayı doğru ve olması gerektiği düzende işlemediğinde ‘duyu bütünleme bozukluğu’ olarak adlandırılan durum ortaya çıkmaktadır.

 

Duyu Bütünleme Bozukluğu ; 

Normal olarak algılanması gereken duyusal uyaranlara normalin üzerinde ya da normalin altında cevap vermek veya duyusal uyaran arayışı içinde olmakla gözlemlenen duyusal modülasyon problemi,

Duyusal uyaranları ayırt etme sorunu olarak gözlemlenen duyusal diskriminasyon problemi, 

Ve duyusal sorunlardan kaynaklanan fiziksel-motor planlama ve koordinasyon problemleri olarak gözlemlenebilirler.

Bu problemleri daha iyi anlamak için kendinizi düşünebilirsiniz

·         Bazı kumaşlara dokunmaktan rahatsız oluyor musunuz?

·         Yükseğe çıktığınızda başınız dönüyor ve aşağıya bakmakta zorlanıyor musunuz?

·         Yemek yerken  ekmeğin sert kısmını ya da özellikle içini mi tercih ediyorsunuz?

·         Yüksek sese tahammül edemiyor musunuz?

·         Sürekli masa başında oturup çalışmak yerine hareketli bir işi tercih mi ediyorsunuz?

·         Öfkelendiğinizde sonradan pişman olduğunuz sözler-davranışlar mı sergiliyorsunuz?

·      Kalabalık ortamlarda bir grupla iletişim kurmak yerine, ikili ilişkileri mi tercih ediyorsunuz?

·         Bir işi planlamak veya planı hayata geçirmekte zorlanıyor musunuz?

·   Genellikle karar vermekte sıkıntı yaşıyor, başkalarından fikir alarak mı hareket ediyorsunuz?

·         Bir olay planladığınız şekilde gerçekleşmeyip bir aksilik olduğunda yeni duruma adapte olmakta zorlanıyor musunuz?

·         Araba ya da deniz yolculuklarında mideniz bulanıyor mu?

·         Çıplak ayakla yere basmaktansa çoraplı ya da terlikli olmayı mı tercih ediyorsunuz?

·         Lunaparklardan hiç haz etmeyenlerden misiniz?

·         Kalabalık ya da dağınık ortamlarda dikkatinizi toplamakta zorlanıyor musunuz?

 

 Normal duyusal süreçte; kişi kendi vücudundan ve çevreden gelen uyarıları doğru bir şekilde algılar ve uygun bir davranış ya da motor hareket açığa çıkarır. Yani duyusal modülasyon, diskriminasyon ve motor planlamayla koordinasyon aşamalarında herhangi bir tıkanma yaşanmaz.

Fakat biz yetişkinlerin günlük hayatımıza, önemsiz gibi görünen bu küçük rahatsızlıklarla yansıyan duyusal bütünleme problemlerini, bazen çocuklarımız bizim kadar kolay atlatamayabiliyorlar. Bu aşamada duyu bütünleme terapisi, hayatlarına tamamen oyunlarla süslenmiş ve eğlenceli hale getirilmiş özel yöntemlerle girerek sorunlarına çözüm oluyor.

 

 

Tüm Hakları Saklıdır. Ve Ebru Albayrak Sidar'a aittir. İzinsiz Çoğaltılamaz, kopyalanamaz, başka yerde yayımlanamaz